Fotografia opublikowana w czasopiśmie "Naród i Wojsko", nr 14 z 1937 r. Kwerendy dokonał, i na facebooku opublikował Kastuś Śytal z Republiki Białoruś.
Obok Marszałka Józefa Piłsudskiego prawdopodobnie wojewoda nowogródzki Władysław Raczkiewicz (1921 - 24), który w tym czasie miał 36 lat, i 17 X 1921 r., przejął stanowisko od pełniącego obowiązki wojewody Czesława Krupskiego ( VI - X 1921 r.)...Krępy i stojący na baczność mężczyzna z lewej strony Marszałka to najprawdopodobniej starosta wołożyński Witold Wartman. Marszałek Józef Piłsudski przyjechał do Wołożyna (Horodźki) pociągiem i był goszczony przez starostę.
Marszałek Józef Piłsudski w Wołożynie
Wśród ludności naszego miasteczka przechowywana jest pamięć pobytu przed kilkunastu laty Wielkiego Marszałka. Poniżej podajemy krótką relację o drogim dla serc naszych zdarzeniu.
"W miesiącu sierpniu 1921 roku odwiedził Wołożyn zwycięski Wódz, Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski w asyście adiutantów.
Po powitaniu Marszałek zwiedził Urząd Starostwa oraz miejscowy kościół. W czasie pobytu, Marszałek bardzo interesował się losem ludności po pożodze wojennej, a między innymi rozpytywał wójta Gminy Wołożyńskiej a akcji poboru rekruta.
Po zwiedzeniu Wołożyna, Pan Marszałek udał się na wspólny posiłek, który odbył w sali rekreacyjnej starostwa.
Krzesło, przeznaczone dla Pana Marszałka było ubrane girlandami z kwiatów.
Marszałek siadając do stołu, w sposób żartobliwy zwrócił się do pań: "Ależ urządziły Panie mnie kawał, dekorując krzesło kwiatami, gdyż mogę uzielenić swój jedyny mundur."
Przed opuszczeniem Wołożyna, Marszałek raczył upamiętnić swój pobyt przez sfotografowanie się przy udziale tłumów ludności oraz władz państwowych i samorządowych."
Mediacje Ligi Narodów spełzły na niczym...6 maja 1920 r., Hymans przedstawił projekt połączenia Wileńszczyzny z Litwą Kowieńską - oba języki urzędowe, wojsko na podstawie
kantonalnej, bliski związek z Polską w zakresie polityki zagranicznej...Delegat Polski prof. Askenazy zgodził się na ten projekt...Litwini odrzucili - litewski urzędowym w obu kantonach, ludność polska tylko na prawach statusu mniejszości.
Drugi projekt Hymansa proponował wcielenie Wileńszczyzny do republiki litewskiej na zasadzie autonomii...Polska odrzuciła, i postanowiła rozstrzygnąć problem na zasadzie plebiscytu.
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski rozszerzył obszar plebiscytowy na powiaty brasławski i lidzki - połowa listopada 1921 r. W dniu 19 listopada 1921 r. wygłosił w Lidzie przemówienie w którym "wskazywał na wagę jak najliczniejszego udziału w wyborach".
Głosowanie plebiscytowe odbyło się 8 stycznia 1922 r. Gen. Żeligowski z wojskiem opuścił obszar Litwy Środowej...Od głosowania uchylili się Litwini, częściowo Białorusini i w większości Żydzi. Do urn wyborczych poszło 64,4% uprawnionych. Zwyciężyła prawica - 40 mandatów, lokalne rady ludowe zbliżone do prawicy 29, ludowcy 12, "Odrodzenie" - lokalny odpowiednik "Wyzwolenia" 7, grupa demokratyczna - 9, socjaliści 3, Białorusini 4 mandaty.
Sejm Orzekający zebrał się w Wilnie 3 lutego 1922 r. 20 lutego przyjęto uchwałę zrywającą wszelkie związki z Rosją - "Ziemia Wileńska stanowi bez warunków i zastrzeżeń nierozerwalną część RP"....
24 marca Sejm Ustawodawczy ratyfikował akt zjednoczenia, i przyjął do swojego grona 20 posłów wileńskich. 28 marca 1922 r., rozwiązano Sejm Orzekający w Wilnie...22 kwietnia Piłsudski przybył do Wilna, i w imieniu RP przyjął władzę nad Wileńszczyzną....(W:) Władysław Pobóg Malinowski, Najnowsza Historia Polityczna Polski, T.II.,s. 574 - 577.
Prawdopodobnie wizyta Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w Wołożynie miała związek z opisanymi wyżej wydarzeniami.
O tym, że sprawa była pierwszej wagi, świadczy też fakt, że nie wziął udziału w pogrzebie w Wilnie swojej pierwszej żony Marii Piłsudskiej z Koplewskich primo voto Juszkiewiczowej.
Stanisław Karlik
- Wykorzystano: Władysław Pobóg Malinowski, Najnowsza Historia Polityczna Polski, T.II., s.574 - 575,
- Piotr Polechoński, "Wyjątkowa historia. Niepodległość wg rodziny Żebrowskich." (W:) portal GK 24.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz